skip to Main Content
02-530-9204-5 sammachiv.pr@gmail.com
เภสัชวิทยาภูมิปัญญาสมุนไพร ครบเครื่องเรื่องต้านโควิด

เภสัชวิทยาภูมิปัญญาสมุนไพร ครบเครื่องเรื่องต้านโควิด

เภสัชวิทยาภูมิปัญญาสมุนไพร

ครบเครื่องเรื่องต้านโควิด

 

“BIOTHAI” จัดเสวนาออนไลน์ เมื่อ 31 ส.ค.2564 ในหัวข้อ “เภสัชวิทยาและภูมิปัญญาการใช้สมุนไพรและผักพื้นบ้านในสถานการณ์โรคระบาด” โดยมี ภญ.ดร.ผกากรอง ขวัญข้าว หัวหน้าศูนย์หลักฐานเชิงประจักษ์ ด้านการแพทย์แผนไทยและสมุนไพร โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร นายวีรพงษ์ เกรียงสินยศ เลขาธิการมูลนิธิสุขภาพไทย และนายวิฑูรย์ เลี่ยนจำรูญ เลขาธิการมูลนิธิชีววิถี เป็นวิทยากร

กล่าวเฉพาะในเรื่อง “เภสัชวิทยาของพืชสมุนไพรและอาหารพื้นบ้านเสริมสร้างภูมิคุ้มกันและยับยั้งโควิด”แล้ว ภญ.ดร.ผกากรอง ได้นำเสนอไว้ ซึ่งมูลนิธิสัมมาชีพ สรุปเนื้อหาสำคัญมาเผยแพร่ เพื่อเป็นองค์ความรู้ในการใช้และรับรู้ข้อมูลพื้นฐานของสมุนไพรที่มีชื่อไปทั่วโลกในสถานการณ์การระบาดของโควิดกลายพันธุ์เป็นสายพันธุ์เดลตาในปัจจุบัน

 

เภสัชวิทยาสมุนไพรใช้ต้านโควิดได้

ภญ.ดร.ผกากรอง นำเสนอว่า ที่ผ่านมาให้คำปรึกษากับผู้ป่วยรอเตียงหรือเข้าไม่ถึงการรักษา 100 กว่ารายที่ใช้สมุนไพรฟ้าทะลายโจรดูแลสุขภาพของตัวเอง โดยผู้ป่วยสีเขียวไม่ไปเป็นถึงระดับผู้ป่วยสีเหลือง จึงขอให้มั่นใจว่า ถ้าเป็นโควิดก็อยู่ที่บ้าน แล้วแยกกักตัวที่บ้านหรือชุมชน และขอเชื่อมั่นในการดูแลสุขภาพของตัวเอง อย่าท้อแท้ แต่ต้องดูแลให้ร่างกายแข็งแรงไว้ก่อน

สำหรับการใช้สมุนไพรนั้น มีหลักสำคัญคือ ยาสมุนไพรเมื่อกินเข้าไปแล้วทำอะไรกับร่างกาย ดังนั้น จึงต้องรู้จักสมุนไพรและเข้าใจโรค ซึ่งสองสิ่งนี้หากรับรู้ควบคู่กันจะไม่เกิดปัญหา เช่น การต้มฟ้าทะลายโจร ขิง กระชายรวมกันปรากฎว่าคุมไข้ไม่ได้ เพราะไข้ต้องติดตามควบคุมให้อยู่ในระดับเหมาะสม ไม่เช่นนั้นจะส่งผลต่อชีพพจร การเต้นของหัวใจ อีกอย่างกระชายกับขิงเป็นสมุนไพรร้อนเมื่ออยู่ในช่วงเป็นไข้จะคุมไม่ได้

ส่วนเชื้อโควิด หรือ SAR-COv-2 เมื่อเข้าสู่ร่างกายแล้ว จะรุกรานปอด เชื้อโรคไวรัสเกิดการแบ่งตัวขึ้นจะมากหรือน้อยขึ้นกับภูมิคุ้มกันในร่างกายแข็งแรงมากหรือไม่ แต่อีกส่วนหนึ่งสมุนไพรจะเข้ามามีบทบาทป้องกันการจับตัวของไวรัสจนเข้าสู่เซลล์ไม่ได้ ซึ่งสมุนไพรที่คาดว่าจะมีลักษณะเช่นนี้ คือ กระชายขาว ฟ้าทะลายโจร

นอกจากนี้ยังมีสมุนไพรเกี่ยวข้องกับการรักษา การสร้างภูมิคุ้มกันไม่ให้ไวรัสแบ่งตัวมากขึ้น อีกอย่างการทานสมุนไพรที่มีความหลากหลายจะมีส่วนช่วยเสริมภูมิคุ้มกันให้แข็งแรง ประกอบกับควรมีการพักผ่อนหลับนอนที่เพียงพอด้วย

เมื่อเป็นโควิดสายพันธุ์เดลตา ซึ่งมีอาการเหมือนไข้หวัด จึงทำใหเกิดการแพร่ได้รวดเร็ว ดังนั้น การใช้สมุนไพรอย่างฉลาด ควรเริ่มจากอาการป่วยเล็กน้อยเช่น เป็นไข้้ เริ่มไอ อ่อนเพลีย ปวดเมื่อย สมุนไพรจะเอาอยู่ แต่ถ้าเริ่มรู้สึกหายใจขัด ลำบาก หรือสูญเสียความสามารถในการเคลื่อนไหวร่างกาย แสดงถึงการดูแลตัวเองไม่ได้ อย่างไรก็ตาม การใช้ความรู้สึกวัดอาจบอกไม่ได้ จึงควรมีที่วัดอุณหภูมิและวัดออกซิเจนประจำบ้าน ไว้ตรวจสุขภาพด้วย

การใช้สมุนไพรให้เหมาะในแต่ละระยะจะมีความจำเป็นมาก สมุนไพรจะมีบทบาทและความสำคัญใน 3 ระยะของการระบาดคือ ระยะก่อนการติดเชื้อ สมุนไพรสามารถรับประทานเป็นอาหาร เป็นยาเสริมภูมิคุ้มกัน โดยเฉพาะเครื่องเทศต่างๆ เช่น ขิง หูเสือ ตะไคร้ หากยังไม่ติดโควิดแต่สัมผัสใกล้ชิดผู้ป่วยแล้วฟ้าทะลายโจรสามารถช่วยสร้างภูมิคุ้มกัน โดยจะไม่ปรากฎอาการรุนแรง แม้จะมีเชื้อในร่างกาย

ระยะที่สองในระหว่างการติดเชื้อของผู้ป่วยที่ไม่มีอาการรุนแรงสมุนไพรฟ้าทะลายโจร ควรกินให้เร็วที่สุด ส่วนยาขิง ยาแก้ไอมะขามป้อม ยาสุมรมไอน้ำ และยาปราบชมพูทวีปกินเมื่อมีอาการ โดยเฉพาะยาปราบชมพูทวีปให้ใช้ในกรณีมีอาการคัดจมูก น้ำมูก หรือหายใจไม่สะดวกร่วมด้วย จะช่วยทำให้ทุเลาอาการจนเป็นปกติได้เป็นส่วนใหญ่ แต่ห้ามใช้ในขณะมีไข้สูงและควรใช้ภายใต้คำแนะนำของหมอแผนไทย นอกจากนี้ ขิงยังมีงานวิจัยในประเทศอิหร่านว่า ใช้ได้ผลดีเมื่อผู้ป่วยหายใจหอบเหนื่อยและมีอาการไอ

“บางคนเป็นโควิดระยะหนึ่งมีเสมหะติดที่คอ ส่วนตัวแนะให้เอาฟ้าทะลายโจรที่เป็นผงหรือผสมมะนาว หรือน้ำผึ้งหน่อยหนึ่ง แล้วกวาดที่คอจะดึงเอาเสมหะออกมา แล้วกินน้ำมะขามป้อมจะช่วยได้เยอะ ส่วนการรมไอน้ำช่วยได้ดี แต่ไม่ได้ฆ่าเชื้อโควิดเป็นแค่การบรรเทาอาการ เอาน้ำมูกออกมาเท่านั้น”

อีกอย่างถ้าเด็กติดเชื้อแล้ว ส่วนใหญ่ไม่ค่อยมีอาการ หากเกิดอาการทางเดินหายใจเช่นหายใจไม่ออก มีน้ำมูก ขอแนะนำให้เอาหัวหอมต้มน้ำมาอาบ ยิ่งหอมแดงจะช่วยขยายหลอดลมและต้านไวรัสได้ดี โดยอาจมาทำซุปหัวหอม หรือทำเป็นลูกปะคบสูดดมเอาไอจะช่วยได้ดีมาก

นอกจากนี้สมุนไพรจะมีบทบาทมากก็คือระยะที่สาม ที่เรียกว่า Post COVID Syndrome ระยะนี้เป็นช่วงหลังการติดเชื้อที่โรคได้ฝากอาการหลายอย่างไว้ในหลายอวัยวะ เช่น ปอด สมอง หัวใจ ไต เป็นต้น จะเกิดอาการไอ เจ็บหน้าอก ลิ่มเลือด โรคไต ผมร่วง เกิดความเครียด แพทย์ที่ติดตามเรื่องนี้คาดว่าน่าจะเกิดจากอาการอักเสบจากการแพร่ของไวรัสไปยังอวัยวะเหล่านั้น อาการเหล่านี้มีข้อจำกัดที่ยาแผนปัจจุบันจะเยียวยาได้ ซึ่งในสภาวะเช่นนี้สมุนไพรจะมีบทบาทในการฟื้นฟูร่างกาย

โดยกระบวนการของ Post COVID Syndrome เป็นเรื่องการอักเสบ จึงเชื่อว่าฟ้าทะลายโจรนอกจากมีบทบาทในการต้านไวรัสแล้ว ยังสามารถบำบัดอาการอักเสบ และทำให้เกิดภูมิคุ้มกันจำกัดเชื้อได้ดีขึ้น และมีสมมุติฐานว่า ถ้าใช้แล้วจะทำให้ Post COVID Syndrome ลดลงหรือไม่ ซึ่งกำลังวางแผนในการทำวิจัยที่แข่งกับเวลาและจำนวนผู้ป่วยกำลังเริ่มลดลง

“เวลาใช้สมุนไพร ต้องมีข้อมูลพื้นฐานให้ครบ ต้องยอมรับว่าโควิดเปลี่ยนโลกมาก ยาทั้งหมดที่ใช้ทั้งแผนปัจจุบันและสมุนไพรไม่มีข้อมูลครบทั้งนั้นมันเป็นการใช้แข่งกับเวลา การใช้อย่างฉลาดจึงต้องมีข้อมูลให้ถูกต้อง”

ส่วนการพัฒนายาจากสมุนไพรเพื่อนำไปใช้มีการศึกษาทดลองมากขึ้นทั้งในสัตว์ รวมถึงการสำรวจ วิเคราะห์สมุนไพรให้มาก อีกทั้งกำลังศึกษาเพื่อให้รู้ว่า โปรตีนในเลือดของคนที่ติดเชื้อโควิดแล้วเป็นกับไม่เป็น Post COVID Syndrome ต่างกันอย่างไร ซึ่งในอนาคตจะสำคัญมาก แต่ที่สำคัญที่สุดคือ ใช้หลักฐานทุกอย่างและผนวกกับภูมิปัญาความรู้ดั้งเดิมจะทำให้ใช้สมุนไพรได้ถูกต้องมากยิ่งขึ้น

 

คำเตือน!! เป็นไข้-ไอ ใช้ฟ้าทะลายโจรให้เร็ว

ในการวิจัยนั้น ฟ้าทะลายโจรมีบทบาทไปจับแขนของโปรตีนเชื้อไวรัสโควิดที่จะเข้าสู่ปอด จึงทำให้เชื้อเข้าสู่เซลล์ไม่ได้ และฟ้าทะลายโจรมีฤทธิ์ตรงกับยาฟาวิพิราเวียร์ นอกจากนี้ยังออกฤทธิ์ผ่านเอนไซม์ที่เป็นกุญแจสำคัญในการทำให้เกิดไวรัสเพิ่มจำนวนและแบ่งตัวได้ จนสร้างลูกหลานยับยั้งกระบวนการสร้างเชื้อโควิดตัวใหม่ทำไม่ได้

ดังนั้น ในการศึกษาขั้นพื้นฐานแล้ว ฟ้าทะลายโจรจึงค่อนข้างมีคุณสมบัติครบเครื่องที่เดียว นอกเหนือจากนี้ ยังมีสมุนไพรอีกหลายชนิดที่สามารถใช้ในการบำรุงฟื้นฟูร่างกาย ซึ่งควรที่จะได้มีการศึกษาวิจัยกันโดยเร็ว

“มีการถามว่า ฟ้าทะลายโจรกับยาฟาวิพิราเวียร์ใช้ร่วมกันได้หรือไม่ โดยส่วนตัวแล้ว ถ้ามองในแง่การเสริมฤทธิ์น่าจะใช้ร่วมกันได้ แต่คุณหมออาจกังวลในเรื่องที่จะเป็นพิษต่อตับ อีกอย่างกังขาฟ้าทะลายโจร เมื่อกินมากจะเกิดพิษหรือไม่ ส่วนนี้กำลังนำข้อมูลจากผู้ป่วยมาวิเคราะห์ แต่ที่ผ่านมายังไม่มีรายงาน”

นอกจากนี้ ฟ้าทะลายโจรอาจป้องกันหรือลดความรุนแรงการเกิดพายุไซโตไคม์ ซึ่งทำให้เกิดอาการอักเสบ รวมทั้งยังทำให้เกิดภูมิคุ้มกันในการกำจัดเชื้อให้ดีขึ้น โดยจะเห็นว่า ผู้ป่วยสีเขียวเมื่อกินฟ้าทะลายโจรแล้วจะไม่รุนแรงไปเป็นผู้ป่วยสีเหลืองเพราะปอดอักเสบ

ดังนั้น ควรใช้ฟ้าทะลายให้เร็วที่สุดเท่าที่จะเร็วได้ทันทีที่เริ่มมีอาการไข้ ไอ เจ็บคอ ด้วยเหตุนี้การมีฟ้าทะลายโจรที่บ้านหรือชุมชนจึงเป็นสิ่งสำคัญต่อการใช้ให้เร็วได้ หากบ้านใดมีมาก ควรแบ่งปันเผื่อแผ่ให้คนอื่น คนไม่มี เนื่องจากแม้เรารอดจากป่วยโควิด แต่คนอื่นไม่รอด เราก็จะไม่รอดด้วย

“ทำไมต้องกินเร็ว เพราะฟ้าทะลายโจรไปปรับภูมิคุ้มกันและไปยับยั้งเชื้อไวรัสในการแบ่งตัว ถ้าปล่อยให้เชื้อแบ่งตัวได้มากแล้ว อาจจะเอาไม่อยู่ เมื่อกินเร็วเริ่มจากเจ็บคอ เป็นไข้กินฟ้าทะลายโจรก็หายได้”

 

กระชาย-ขิง-โกฐจุฬาลัมพา มีฤทธิ์ยับยั้งโควิดได้
                       

จากการศึกษาวิจัยพบว่า กระชาย-ขิง มีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อไวรัสโควิด โดยกระชายมีกลไกบล็อกไม่ให้ไวรัสเข้าเซลล์ ยับยั้งหนามไวรัสไม่ให้แบ่งตัว และลดการอักเสบที่ปอดได้ดีมาก โดยจากการทดลองจากหนู

สำหรับขิง เป็นสมุนไพรหาง่าย จีนและอินเดียช่วยกันศึกษาจนพบว่า มีฤทธิ์ต้านไวรัสและแบคทีเรีย เพราะขิงจะลดการทำลายเนื้อเยื้อปอด ยับยั้งการสร้างอนุมูลอิสระ และช่วยบรรเทาอาการอักเสบ โดยเฉพาะผู้สูงอายุดื่มน้ำขิงจะช่วยเพิ่มภูมิต้านทานได้

อีกทั้ง โกฐจุฬาลัมพา ตามความรู้แพทย์แผนไทยแล้ว มีรสขม หอม ร้อน แก้โรคทางกองลม เช่น แก้ปวด แก้หอบ หืด บำรุงเลือด เพิ่มการไหลเวียนของโลหิต ส่วนการรมด้วยใบโกฐจุฬาลัมพา เพื่อฆ่าเชื้อเป็นที่นิยมในช่วงที่มีการระบาดของโรค SARS

นอกจากนี้ โกฐจุฬาลัมพายังมีหลายสายพันธุ์ แต่จากสายพันธุ์ดั้งเดิมของจีน คือ Artemesia annua เป็นต้นแบบการพัฒนายาต้านมาเลเรีย นักวิจัยจากมหาวิทยาลัยโคลัมเบีย พบว่า สารสกัดรวมในน้ำร้อนและใบแห้งของโกฐจุฬาลัมพา มีความสามารถต้านเชื้อโควิดสายพันธุ์แอฟริกาและอังกฤษ

แต่การศึกษาของเดนมาร์ก เยอรมันและฮ่องกง พบว่า มีความเป็นไปได้ว่า atesunate มีฤทธิ์แรงในการต้านโควิด รองลงมา atemether โกฐจุฬาลัมพา และ artemisia โดยมีความเป็นไปได้ว่า atemether จะยับยั้งเชื้อเมื่อเข้าสู่เซลล์แล้ว

 

ติดตามฟังคลิปเพิ่มที่ https://www.facebook.com/biothai.net/videos/1089642004900639/


ติดตามข้อมูลข่าวสารของมูลนิธิสัมมาชีพเพิ่มเติมได้ที่:

https://www.facebook.com/sammachiv

https://www.facebook.com/chumchonmeedee</a

https://www.youtube.com/user/RightLivelihoods

Back To Top